مگ گوشی جانبی اخبار،فناوی اطلاعات، آموزش و راهنمای خرید لوازم دیجیتال
به دلیل کوچک و قابل حمل بودن باتری‌ها، در بسیاری از وسایل الکترونیکی، از آنها استفاده می‌کنیم. باتری‌ها از دو جز اصلی تشکیل شده‌اند، یک الکترولیت و یک نوع فلز سنگین. فلزهای سنگین با الکترولیت‌ها واکنش نشان می‌دهند تا انرژی لازم را تامین کنند. در مطلب پیش رو قصد داریم اثرات مخرب باتری و رهاسازی آنها در محیط را بر روی سلامتی انسان و محیط زیست بیان کنیم.
این فلزات سنگین وقتی آزاد می‌شوند در محیط باقی می‌مانند و سلامت انسان، گیاهان و جانواران را به خطر می‌اندازند. اگر دفع آنها به درستی انجام نگیرد، فلزات سنگین موجود در باتری در هوای اطراف پخش می‌شوند و با آلوده کردن خاک و آب، نهایتا انسان را نیز آلوده و وارد بدن آن می‌شوند.
اثرات مخرب باتری بر روی سلامتی انسان
همانطور که گفته شد باتری‌ها داری فلزات سنگین هستند. برخی از این عناصر از طریق دستگاه تنفسی وارد بدن می‌شوند. برخی دیگر نیز از طریق زنجیره غذایی، بسته به نوع فلز جذب می‌شوند. انسان از طریق زنجیره غذایی و بلع مستقیم ، این مواد سمی را وارد بدن خود می‌کند که منجر به بیماری‌های مختلفی می‌شود. برای مثال به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:
– بیماری ایتای ایتای از ورود کادمیوم به بدن ایجاد می‌شود.
– کم‌خونی از عوارض وجود سرب در بدن است. این ماده باعث جلوگیری از تولید هموگلوبین در خون می‌شود.
– انسداد دستگاه هاضمه در پی بلع باتری اتفاق می‌افتد. اگر به هر دلیلی باتری وارد دستگاه هاضمه شود و از مری عبور کند، باعث می‌شود ناحیه‌ای از مری که در سمت کاتد است قلیایی و ناحیه‌ای که در سمت آند است اسیدی شود که این عامل بافت مری را به صورت جبران‌ناپذیری تخریب خواهد کرد. برای مثال یک باتری ۳ ولتی در یک ربع بافت مری را نکروزه می‌کند. یعنی مجموعه‌ای از سلول‌ها یا بافت‌های مری را دچار مرگ یا فساد می‌کند.
– وجود زخم‌های عمیق بر روی بدن و تماس آنها با ترکیبات شیمیایی باتری‌ها، که اصولا به دلیل وجود سوراخ، شکستگی و یا حتی ترکیدگی در باتری‌ها اتفاق می‌افتد، منجر به فساد یا مرگ سلول‌های بدن می‌شود. این ترکیبات شیمیایی باعث از بین رفتن انسجام نسوج و بافت‌ها شده و توده‌های لزج و آبکی ایجاد می‌کنند. درواقع تماس باتری‌ها با بافت‌های بدن نکروز آبکی را باعث می‌شود که علاوه بر از بین رفتن سلول، چرکی‌شدن را نیز در پی دارد.
– در بافت‌هایی که به دلیل تماس با مواد سمی باتری‌ها نکروزه می‌شوند، یک نوع از واکنش شیمیایی یه نام خزان یاخته‌ای اتفاق می‌افتد. خزان یاخته‌ای حجم سلول‌ها را کاهش می‌دهد و غشای هسته سلول را از بین می‌برد. اگر این بافت‌ها به هم پیوسته باشند و مقادیر قابل توجهی از آنها نکروزه شوند، قانقاریا ایجاد می‌شود. قانقاریا یک نوع عفونت و فساد در بافت بدن است که خون‌رسانی به سلول‌ها را مختل کرده و در شرایط حاد باعث قطع بخش آسیب‌دیده می‌شود.
چرا باتری ها را نباید در محیط زیست رها کرد ؟
رهاسازی باتری‌ها در محیط اثرات زیان‌باری برروی آب، خاک و هوا می‌گذارد. برای مثال:
– فلزات سنگین موجود در باتری گوشی موبایل و سایر وسایلی که با باتری کار می‌کنند موجب کاهش فعالیت‌های زیستی و حاصلخیزی خاک می‌شوند، همچنین بر روی پوشش گیاهی و جانوری خاک اثرات زیان‌آوری می‌گذارند که باعث کاهش عملکرد، افت کیفیت محصولات و افزایش غلظت آنها در تولیدات کشاورزی می‌شود.
– این فلزات آلودگی آب‌های زیرزمینی، کاهش عملکرد و کیفیت محصول را نیز در پی دارند. فلزات سنگین در گیاهان ریشه‌ای و سبزیجات برگی مانند کاهو، هویج، کرفس، اسفناج ، کلم و سیب‌زمینی جذب و ذخیره می‌شوند. برای مثال کادمیوم جذب ریشه می‌گردد و در گیاه تجمع پیدا می‌کند. این عنصر برای گیاه سمی نیست و آثار مسمومیت را نشان نمی‌دهد اما پس از مصرف آن توسط انسان می‌تواند وارد زنجیره غذایی انسان شود.
– تولید بالای باتری و افزایش تقاضا برای فلزهای مصرفی در آنها، منجر به استخراج مواد از منابع زیر سطح دریا می‌شود که خود انتشار عناصر سمی در آب و از دست رفتن سریع گونه‌های دریایی را در پی دارد.
– تولید باتری‌ها باعث انتشار مقداری گاز گلخانه‌ای می‌شود. از این بین تولید باتری‌های نیکل هیدروژنی معمولا کمترین گاز گلخانه‌ای را تولید می‌کند و کمترین آسیب را به لایه ازون می‌زند. اما گازهای گلخانه‌ای ناشی از تولید باتری‌های غیر از نیکل هیدروژنی، نقش عمده‌ای در تخریب لایه ازون دارد.
